Ticaretin Sırrı

 

TİCARETİN SIRRI

“Alo Hasan hazır mısın? Bizimkiler kahvaltıya davet ettiler seni, dedem de bekliyor.”

“Hazırım evet, elbette…” diyebilmişti, sevinçliydi, arkadaşı Aykut’un ailesiyle bir Pazar sabahına davetliydi, biraz da heyecanlıydı, çünkü kurt bir esnaf olan dedesi ve babasından öğrenecek çok şeyi vardı. Ne de olsa dişiyle tırnağıyla biriktirdiği bir miktar sermaye ile yeni bir iş kurmayı planlıyordu. Bu konuda deneyim sahibi olan, başarılı olmuş kişilerin de fikirlerini alsa fena olmazdı.

Yarım saat sonra Aykut’un ailesi ile karşılaşmıştı. Salonda yüz yıllardır aynı yerde oturduğuna dair izler olan Süleyman dede, hemen yanında oğlu Mahmut ve gelini Hande ile birlikte hoşbeş ettikten sonra masaya geçtiler, kahvaltılarını ettiler.

Aykut aklı başında iyi bir çocuktu, son dönem onda fark ettiği şey; giyim kuşamını değiştirmiş, yavaş yavaş markaya, lükse merak sarmıştı, Allah sonunu hayretsindi. Masada dönen muhabbetlerden, annesinin babasına olan sözlerinden gidişatı görür gibi olmuştu. Hayatım bak X marka telefonun son modeli çıkmış, sana bir tane alalım mı? Yakışır kocişime… Çocukların okul taksiti gelmiş Mahmut, ödemeyi sakın unutma! Benim de arabanın bakımı var, aslında arabayı komple değiştirsek çok iyi olacak da, herhalde doğum günümü bekliyoruz diyerek bir espri patlatmıştı.

Aykut düz lise mezunu olmasına rağmen iki kardeşi özel okula gidiyor ve sürekli birbiriyle didişip duruyor, ellerinde telefon ile oynuyorlardı. Adeta masadan, aileden ve yaşamdan kopuk gibiydiler, Hasan’a bir "Merhaba, hoş geldin," bile dememişlerdi. Kahvaltı bitmiş, artık kahveleri nasıl alırsınız faslına geçilmişti. Süleyman amca yine bütünleştiği koltuğuna oturmuş, çubuklu pijaması ile gazetenin sayfalarını çevirirken aldığı huzuru sanki torunları on beş tane oyun oynasa elde edemeyecekleri duygusu veriyordu. Hasan artık merakı olan konuya girmek istedi:

“Süleyman amcacım, benim bir miktar birikmişim var, bununla serbest piyasaya atılıp bir çiğ köfte dükkanı açmak istiyorum, malum biz Güney Doğu kökenliyiz, köftemiz ünlüdür, ben de iyi bir usta buldum, ne dersin? Bana ticari konularda tavsiyelerin ne olur? Sen yılların esnafısın.”

Büyükbaba hiç istifini bozmadan gülümseyerek sadece bir cümle söyledi:

“O zaman erken kalk oğlum.”

Ne? Bu muydu? Yani ticaretin sırrı bu muydu şimdi? Erken kalk ne ya? Hasan büyük bir şok yaşamıştı, o yılların esnafı, ciddi bir variyet sahibi olan adamın kendine neler neler söyleyeceğini, en azından para piyasalarından falan bahsedeceğini zannediyordu. Şaşkınlık içinde bir anda ağzından; “Nasıl yani?” kelimeleri döküldü. Süleyman amca bakışlarını yukarı doğru kaldırıp Hasan’a;

“Evet, iyi bir tüccar olmak istiyorsan, erken kalk oğul, işinin önce işçisi sonra patronu ol, sabah erkenden dükkanına git, temizliğini yap, müşterilerine karşı hep güler yüzlü ol ve onları ikramla. Çırağı olmadığın bir işi ustası olamazsın.”

“Süleyman amca ben ticaret diyorum, para diyorum, bunları biliyoruz zaten de, sen bize başka stratejiler versen, mesela kısa yoldan nasıl köşeyi dönebiliriz?”

Mahmut Bey gülerek konuya girdi;

“Yook işte olmadı Hasancım, babam öyle hızlı büyümeleri hiç sevmez! Hatta o kadar sevmez ki, otuz yıldır aynı iş yerinde hiçbir şeyi değiştirmeden, sürekli eleman yetiştirip kendine rakip üreterek yaşadı, atölyemizi imkanı olmasına rağmen fabrikaya çevirmedi yani! Bizim de en büyük tartışmalarımız buradan çıkıyor işte! Hatta babam para piyasalarını falan de hiç bilmez, umurunda da değildir, o peşin alır satar, kredi kartı, banka desteği kullanmaz, payına razıdır her zaman. Onun için dolar yükselse Süleyman amcana ne? Euro düşse Süleyman amcana ne? O Hz. Adem’den bu yana hiç değişmeyen gerçek değişim aracı olan şeyle ilgilenir.”

Süleyman Bey kendinden emin bir tavırla,

“Evet aynen öyle, eğer siz de bu hayatta stilli bir ticaretiniz olsun istiyorsanız, basite disipline olun, aza kibir yapmayın evladım. Çok şükür bu zamana kadar helal yoldan kazandık, bundan sonra da böyle gider, hiçbir zaman ticaretimde aşırılığa gitmedim, biz hep insana fayda vermeye odaklandık, sonuçla ilgilenmedik. Bu süreçte ne ailemi ne de çocuklarımı ihmal etmedim, akrabalarımın yanında olabildim, hayatın beni gereğinden fazla bir alanda yükseltmesine izin vermedim, parmak ucunda bir hayatın bize ne hayrı var?”

Mahmut biraz agresifleşti ve üzerine alındı;

“Evet evet, biz parmak ucunda yaşıyoruz değil mi? Yani iki tane makine aldık, iki işçi değiştirdik diye payımıza razı olmamış mı oluyoruz? Babacığım bu devirde kredisiz iş yürümüyor sen niye inat ediyorsun? Ne yapalım yani rakiplerimiz fabrika açarken biz yerimizde mi sayalım?”

Süleyman Bey oğluna cevap bile vermeden, gazetesini okumaya devam etti. Duruma Aykut müdahale etti;

“Baba sen de dedemin yıllardır çalıştığı emektarı, tüm iş yerinin kara kutusu olan Sakıp Usta’yı işten çıkardın yani, olacak iş mi?”

“Oğlum sen de deden gibi konuşma bak, yok efendim emektarmış, ne yapalım yani, herkesin emeği var, bundan sonra herkes işini düzgün yapacak, benim kafamın tasını attırmasınlar! Ben o iş yerine yeni bir çalışma düzeni getirmeye çalışıyorum, kötü mü ediyorum?”

Ortam biraz gerilmişti, Hasan anlayacağını anlamıştı. Müsaade isteyerek kapıya doğru yöneldi, teşekkür etti, Süleyman amcanın elini öpüp duasını aldı.

Evden çıkıp yokuştan aşağı inerken düşündü:

“Hayatta bu kadar stilli çalışan, sözü senet gibi olan bir insanın ticareti mi yoksa oğlunun kontrol edemediği büyüme isteği ile yaptığı ataklar mi daha doğruydu? Sahi, ticaretin sırrı gerçekten erken kalkmakta olabilir miydi?”

&

Deneyimsel Tasarım Öğretisi tutarlı, uygulanabilir, anlaşılabilir, faydalı bilgilerle hayatımızı kolaylaştırmamızı sağlar. Bu bilgilerle insan ailesiyle, arkadaşlarıyla çocuğuyla nasıl daha iyi bir ilişki kurabilir, eşiyle nasıl mutlu olabilir, patronuyla iş arkadaşıyla, müşterisiyle nasıl daha etkili bir iletişim kurabiliri öğrenir.