Dünyanın Merkezine Yolculuk

 DÜNYANIN MERKEZİNE YOLCULUK

• Dünyanın merkezinde ne var?

• Dünyanın çekirdeği neden sıcak?

• Dünyanın çekirdeğini ısıtan nedir?

• Dünyanın çekirdeğinde demir var, nikel var ve çok sıcak 6.000 °C. Nereden biliyorlar, kim gitmiş ki?

Bu ve benzeri sorularla öğretmen derse başladı. Öğrenciler şimdiye kadar bu tarz soruları hiç düşünmemişlerdi. Yeryüzünde koşturuyor, oynuyor, okula gidiyor, piknik yapıyor, ayaklarının altındaki sert bu zemine güveniyorlardı; toprağa güveniyorlardı. Onları ve sevdiklerini taşıyan bu zemin gerçekten güvenilir miydi?

Her an bir çökme, kayma, kırılma meydana gelemez miydi? Ya insanlar dünyanın içinde olsaydı; o zaman kendilerini hapiste zannedeceklerdi. Dünyanın dışında olduğumuz için kendimizi özgür hissediyoruz. Halbuki ayaklarımızdan dünyaya bağlıyız, hiçbir yere buradan ayrılamıyoruz.

Kâinatta meydana gelen her şeyin bir sebebi; o sebebin de mutlaka bir sonucu vardır. Hiçbir olay sebepsiz meydana gelmiyor. 

Depremin sebebi nedir?
Yer kabuğunun kırılması. Biz bu kırılmalara fay hatları diyoruz. Yer kabuğu bir bütünmüş gibi görünse de aslında bir bütün değil. Yapboz gibi büyük parçalardan meydana gelmiştir. Bunlara levha diyoruz. Bu levhalar köpük gibi yüzerler.

Neyin üzerinde yüzerler?

Altında çok yoğun olan magmanın üzerinde yüzerler. Bu levhalar bu şekilde hareket ederken faylar meydana gelir. Şimdi, bu sonucun da bir sebebi olmalı!

Peki, levhalar neden hareket ediyor?
Levhaların altında, magmada konveksiyonel akımlar; magmada dikey yönlü sürekli devam eden akımlara konveksiyonel akım diyoruz. Peki, o zaman yeni bir sorumuz daha var: bu konveksiyonel akımların sebebi nedir?

Dünyanın çekirdeğinin sıcak olmasıdır. Dünyanın çekirdeği sıcak, yer kabuğu soğuk olduğu için magmada dikey yönlü hareketler olur. Peki, magma nedir?

Magma yerin altında, içinde mineraller madenler barındıran erimiş sıcak sıvı. Magma bazen yeryüzünün zayıf bir noktasından bir çatlaktan bir boşluktan kendisine bir yol bulur ve yeryüzüne doğru ilerler. Yer altına sızmış olan suları ısıttığı gibi buralara yeni mineraller yeni madenler getirir. O yüzden volkanik arazideki insanlar tehlikeyi bile bile burayı terk etmezler. Çünkü maden her ülkeye lazım. O kadar lazım ki bazen karşılığında canlar veriliyor. Maden göçüklerini hepiniz duymuşsunuzdur. Maden demek: zenginlik demek, güç demek, iş, fabrika, üretim, ekonomi demek, ülkenin kalkınması demek, refah demek…

Levhaların altındaki magma hareket ediyor; ısınıp hafifleyince yukarıya doğru, soğuyup ağırlaşınca aşağıya doğru mütemadiyen hareket ediyor. Buradaki sebep sonuç örgüsüne bakacak olursak nasıl işliyor?

• Çekirdek sıcak olduğu için magma hareket ediyor.
• Magma hareket ettiği için levhalar kayıyor.
• Levhalar kaydığı için faylar oluşuyor, yer kabuğu kırılıyor.
• Yer kabuğu kırıldığı için depremler meydana geliyor.
• Her şey her şeyle ilişkili…

Dünyanın çekirdeği eğer sıcak olmasaydı; magma hareketi olmaz, levhalar kaymaz faylar kırılmaz dolayısıyla deprem olmazdı. Volkanik faaliyetler olmazdı. Yerin altından sıcak kaynak suları çıkmazdı. Başka neler olmazdı?

Dünyanın manyetik alanı da ortadan kalkardı. Dünyayı güneşin radyasyonundan koruyan manyetik alan ortadan kalkar dünyamız Mars gibi ölü bir gezegen olurdu. O yüzden üzerinde yürüdüğümüz zemine güvenemeyiz. Patlamak için kimseden izin almıyor.

Bir sorumuz daha kaldı:  "Dünyanın merkezi neden sıcak?"

Bir yerden başlayınca sebep sonuç ilişkisi kurmaya; devamı da çorap söküğü gibi  sürekli geliyor. Çünkü bu kâinatta her şey birbiriyle ilişkili. Olaylar, sebepler arasında çelişki yok ama ilişki var ve hiçbir şey birbirinden bağımsız hareket etmiyor. Her ne meydana geliyorsa mutlaka bir sebebi var ve mutlaka o sebebin de bir sonucu oluyor. Ve bu sonuçta başka bir olayın sebebi oluyor. İşte tam da bu yüzden bir şeyi değerlendirirken bireysel bir şekilde değerlendirmek yerine onu ilişiği ile değerlendirmek; sebebiyle sonucuyla değerlendirmek adaletli bir değerlendirme olur.

Burada böyle işleyen sistem bizim ilişkilerimizde de aynı sebep sonuç ilişkisi ile çalışıyor. Bir öğrenci sınıfta kaldıysa bunun mutlaka bir sebebi, belki birden çok sebebi var. Bir sahnedeki yapıp ettiklerine göre, ilişiği ile ilgili bütün sebeplere göre; bir sonraki sahnenin sebepleri oluşur.

Olayları:

• Sebebiyle sonucuyla
• Başıyla sonuyla
• Öncesi ile sonrasıyla
• İlişiği ile,

Değerlendirdiğimizde gerçekten bir çıkarım yapmış oluyoruz...

Gerçekten dünyanın çekirdeğini ısıtan ne?